“Maar mama, het is hier nu geen oorlog meer hè? En Nederland heeft toch gewonnen?” Hoe mijn zoontje van net zes jaar erbij komt is me een raadsel, maar hij heeft toch ergens iets opgevangen over de Tweede Wereldoorlog. Of zou het te maken hebben met de oorlogen die nu plaats vinden, op andere plekken in de wereld? Wereldnieuws sijpelt zelfs een kleuterklas in.

In gesprek

Jonge kinderen kunnen geïntrigeerd zijn door oorlog. Het idee van de “goeien” tegen de “slechteriken”, schieten met geweren en kanonnen, het spreekt tot hun verbeelding. En dit terwijl de werkelijkheid over de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog te ver gaat voor kinderen onder de 10 jaar.

Wil je kind graag meer weten, maar weet je zelf niet zo goed waar je moet beginnen en wat je wel en niet kan bespreken? Het Amsterdams 4 en 5 mei comité geeft samen met het Nederlands Jeugdinstituut en het Nationaal Holocaustmuseum tips en advies over hoe je kunt praten over oorlog met je kind. Wij schreven er een artikel over. 

Samen een boek over oorlog lezen

Maar ja, welk boek raad je aan? Bij grappige boeken of boeken over dieren kun je gemakkelijk zomaar wat uit de kast pakken. Zorg er bij oorlogsboeken in elk geval voor dat kinderen kiezen uit de categorie die bij hun leeftijd pas. Dus een A-boek voor kinderen van 7 of 8 jaar. Een B-boek als ze tussen de 9 en 12 zijn. En C-boeken over oorlog pas vanaf 12 jaar.

Als je je kind nog niet alleen een oorlogsboek wil laten lezen, lees het dan samen of lees het voor. Zo kun je samen over het onderwerp praten of toch besluiten om het boek nog even te laten liggen.

In Verboden te vliegen van Martine Letterie beleef je de oorlog door de ogen van Fietje, vanaf 1939 tot en met de bevrijding. Opvallend is dat het verhaal vanuit twee perspectieven wordt verteld: die van Fietje, maar ook die van de duiven die zij verzorgt. Duiven moesten in die tijd ook onderduiken, waardoor dit een bijzonder parallel vormt met de Jodenvervolging. Ook de andere boeken van Martine Letterie over de oorlog zijn voor jonge (en oudere!) kinderen grote aanraders.
 

Zelf lezen vanaf 9 jaar

Kinderen vanaf 9 jaar weten vaak goed wat ze willen lezen en weten. En valt er veel te kiezen. Verhalende informatieve boeken, bijvoorbeeld over de vrienden en vriendinnen van Anne Frank, of Hoe fel de zon ook scheen met 20 verhalen over de oorlog vanuit allerlei perspectieven. Maar ook aangrijpende, spannende en avontuurlijke verhalen. Bijvoorbeeld De oorlog die mijn leven redde over Ada, die opgroeit in Londen. Ze wordt door haar moeder verwaarloosd. Ze grijpt haar kans als haar broertje naar het platteland gestuurd wordt en vlucht weg van huis.

Young Adult

Vindt jouw kind op de middelbare school het moeilijk om te kiezen wat hij wil lezen? Dan helpt het misschien om een boek te lezen over iemand van zijn eigen leeftijd waarin hij zich makkelijk kan verplaatsen. Zoals over de voetballende vrienden Roald en Levi in Uitgespeeld. Of over Laila, die voor een schoolopdracht bij een oudere meneer thuis oude brieven vindt van de Joodse Mia, die betrokken raakt bij het verzet. En voor 15+ is Het meisje met de vlechtjes, een waargebeurd verhaal over een Haarlems verzetsmeisje een grote aanrader.

Luisterboeken over de oorlog

Even niet lezen, maar luisteren? Een aantal van de getipte boeken zijn ook beschikbaar als luisterboek, bijvoorbeeld via de online Bibliotheek. Iets anders is de podcast Op houten banden (10+), over de aanloop naar de bevrijding van Nederland. Een mooi gemaakte serie van vijf afleveringen verteld door Lisa Wade (bekend van Het Klokhuis en 13 in de oorlog).

Over Elsbeth

Hoi, ik ben Elsbeth en werk als Leesconsulent bij de Bibliotheek. Ik woon in Haarlem met mijn vriend en twee zoontjes (6 en 3). Ze zijn dol op boeken en voorlezen, net zoals ik vroeger. De oudste begint nu ook zelf een beetje te leren lezen, wat ik fascinerend vind om te zien. Door de jongens voor te lezen kom ik de leukste boeken tegen, die ik kan gebruiken in de groepen van de peuteropvang die ik bezoek voor m’n werk. Daarnaast lees ik graag C- en D-boeken, omdat ik ook werk met het voortgezet onderwijs en het mbo.