Het belang van diversiteit in boeken
Linda Duits is schrijver, publicist en onderzoeker gespecialiseerd in onder andere gender- en mediastudies. We vroegen haar hoe het komt dat er steeds meer boeken over diversiteit & inclusie te vinden zijn in de Bibliotheek.
Zowel in fictie (denk aan verhalen met nieuwe perspectieven en diverse personages) als non-fictie (boeken over de diversiteit van de samenleving) is dit thema populair.
Wat betekent diversiteit en inclusie?
Met diversiteit bedoelen we de verschillende soorten mensen die er bestaan: denk aan witte mensen, bruine mensen, zwarte mensen, homoseksuele mensen, transgender mensen of mensen met een beperking: deze verschillende mensen zijn steeds meer zichtbaar in de maatschappij en dus ook in boeken.
Inclusie betekent dat je hier rekening mee houdt en ervoor zorgt dat iedereen mee kan doen.
Een afspiegeling van de maatschappij
Er is momenteel heel veel aandacht voor genderdiversiteit. Niet iedereen voelt zich thuis in de traditionele hokjes “man” en “vrouw” en “hetero” en daar is steeds meer over bekend. De letters LHBTIQ+ breiden steeds meer uit (vandaar de ‘+’) zodat meer mensen een naam kunnen geven aan hun seksualiteit of identiteit. Non-binaire mensen zijn vaker te zien in de media en ook bij jongeren zie je dat er meer openheid is over de mogelijkheden buiten de traditionele hokjes. Daarnaast hebben we de Black Lives Matter demonstraties gehad en is er meer aandacht voor racisme in onze samenleving. Grote onderwerpen zijn dagelijks in het nieuws en er is veel activisme. Het is dus logisch dat dit terug te zien is in media zoals boeken.
L: Lesbisch: een vrouw die zich aangetrokken voelt tot vrouwen
H: Homoseksueel: iemand die zich aangetrokken voelt tot mensen van hetzelfde geslacht
B: Biseksueel: een persoon die zich aangetrokken voelt tot mannen en vrouwen
T: Transgender: een persoon die zich niet identificeert met het gender dat bij diens geboorte is toegewezen op basis van diens geslacht
I: Intersekse: persoon met zowel mannelijke als vrouwelijk biologische geslachtskenmerken – uiterlijk, intern of hormonaal
Q: Queer: parapluterm voor mensen die qua gender of seksualiteit niet in traditionele hokjes passen
Non-binair: een persoon die zich niet herkent in de tweedeling man-vrouw en dus geen van beide is
LHBTIQ+ en meer kleur in kinderboeken
Omdat de samenleving verandert en diverser wordt is het wenselijk dat dit ook terug te zien is in boeken. Ook voor kinderen. Er zijn steeds meer kinderen van kleur, met een niet-Westerse culturele achtergrond, of kinderen die opgroeien in een gezin met twee vaders of twee moeders of meeroudergezinnen in Nederland. De traditionele genderrollen tussen man en vrouw zijn helemaal niet meer zo vanzelfsprekend bij iedereen. Het zou toch raar zijn als kinderen dan alleen maar boekjes te lezen krijgen waarin een klassiek, wit gezin met hetero-ouders centraal staat? Het is heel belangrijk voor kinderen (en volwassenen) om zich te kunnen herkennen in de verhalen die ze lezen en de informatie die ze tot zich krijgen.
Young Adult en activisme
Vooral bij de Young Adult boeken valt de grote diversiteit de laatste tijd op. Best logisch, vindt Linda Duits: thema’s als feminisme, antiracisme en inclusie zijn thema’s waar ook de grote celebrities mee bezig zijn. Het is in de mode. Dat is ook een reden waarom veel jongeren er ook erg mee bezig zijn. Ze komen via social media ook gemakkelijk in aanraking met een diversiteit aan mensen en idealen. Schrijvers die hierop inspelen zitten goed, want jongeren willen hierover lezen.
Is er een aparte afdeling of plank nodig voor de ‘diverse’ boeken?
Het is niet nodig om een aparte plank te maken. Alle boeken zouden voor iedereen beschikbaar moeten zijn.
“Zet de boeken met dit soort diverse thema’s gewoon tussen de andere boeken! De oude boeken hoeven niet weg, maar er mag meer keus komen zodat iedereen in aanraking komt met de diversiteit van onze samenleving, schrijvers en verhalen. Ook is het belangrijk dat de thema’s makkelijk te vinden zijn in het zoeksysteem en dat bibliotheekmedewerkers de bezoekers goed kunnen voorlichten,” aldus Linda Duits.
Lees diverse boeken ten eerste omdat het een verrijking van jezelf is
— Linda Duits
Hoe maak je je eigen leeslijst diverser?
Ten eerste zijn de boeken van Linda Duits zelf een aanrader als je op zoek bent naar non-fictie. “Dolle Mythes – een frisse factcheck van feminisme toen en nu” is een boek met humor en wetenschappelijke kennis over man-vrouw verschillen en feministische golven. “Eindelijk weten wat seks is” gaat over hoe we omgaan met seks en wat het nou eigenlijk is.
Wil je meer fictie lezen over diversiteit? Let dan ten eerste eens op de auteur. Kijk eens of je boeken kunt kiezen van vrouwelijke schrijvers, schrijvers uit andere landen, schrijvers van kleur, queer schrijvers of schrijvers met een beperking. Zo kom je automatisch in aanraking met perspectieven die je eerder niet las als je bijvoorbeeld (onbewust) vooral voor witte heteroseksuele mannelijke schrijvers koos.
Boekentips
-
David Ebershoff
-
Jessica van Geel | Robbert Blokland
-
Edward van de Vendel
-
Afua Hirsch
-
Sara Lövestam
-
Joke van Leeuwen
-
Cara Delevingne | Rowan Coleman
-
Roelof Smit
-
Hinke van Abbema
Op het einde gaan ze allebei dood
Adam Silvera
-
Tofik Dibi
-
Splinter Chabot
-
Anousha Nzume
Het verhaal van Benito Benin en dat van Fanny
Yolanda Entius
-
Rianne Robben
-
Meredith Russo
-
Sinan Çankaya
-
Rihana Jamaludin
Boekentips met als onderwerp LHBTIQ+
Extra tips
Op www.queerboeken.nl vind je bijvoorbeeld een heel overzicht van boeken waarmee je je verplaatst in een personage dat misschien helemaal niet op jou lijkt. Of een personage waarin je je eindelijk kunt herkennen. Ook interessant: Rose Stories is “een collectief van verhalenvertellers, producenten en talentontwikkelaars. Met een soft spot voor vernieuwende verhalen die vaak nog onverteld blijven”.