Voor kinderen hier is vrij zijn vanzelfsprekend. De meesten hebben nooit een oorlog meegemaakt. Of zich gevangen gevoeld. Gelukkig maar! Toch is het erg belangrijk dat kinderen blijven stilstaan bij de oorlog. Niet alleen de Tweede Wereldoorlog, maar elke oorlog.

Op de meeste basisscholen komt de Tweede Wereldoorlog in groep 6 ter sprake. Omdat het vrij heftige verhalen zijn, is het goed om hierover te praten met je kind. Maar dat niet alleen, ook het herinneren is belangrijk. Uit geschiedenis valt een hoop te leren, en het is ontzettend bijzonder dat wij al jarenlang in vrijheid kunnen leven in Nederland.

Bekijk samen iets over de oorlog

Als kinderen een video zien over de oorlog, kunnen zij zich er beter iets bij voorstellen. SchoolTV heeft filmpjes gemaakt die geschikt zijn voor kinderen vanaf tien jaar. In ongeveer tien minuten worden verschillende onderwerpen uitgelicht. Denk aan de Jodenvervolging, Nederlands-Indië, naar school in de oorlog en de Roma en Sinti. Maar ook oologen die nu aan de gang zijn, zoals de oorlog in Oekraïne. Let wel goed op het onderwerp van de filmpjes. Het ene filmpje is meer geschikt voor je kind dan het andere. Aan de linkerkant kun je de groep of klas selecteren waar je kind zit.

Praat over de video’s

De filmpjes zijn een mooie aanleiding om een gesprek te voeren. Wat ziet je kind? Wat vindt hij daarvan? En misschien heeft hij ook wel vragen die je kunt beantwoorden. Verder kun je voorbeelden geven: dat de opa’s en oma’s (of hun ouders) dit misschien wel hebben meegemaakt en hoe dat dan ging.

Jeugdjournaal

Het kijken naar het jeugdjournaal (of terugkijken) kan ouders én jonge kinderen helpen. Kijk zelf ook eens naar dit programma, zo kun je zien hoe een onderwerp aan kinderen wordt uitgelegd en welke woorden er worden gebruikt. Op deze manier is het uitleggen van een oorlog of een zwaar onderwerp makkelijker.

Maak het gesprek niet te zwaar

Probeer er op een moment over te praten dat het onderwerp niet zo zwaar is. Bijvoorbeeld na het eten, tijdens het opruimen van de tafel. Of als je naar de sportclub aan het rijden bent. Op deze manier vinden vaak de beste gesprekken plaats.

Houd het algemeen

Stel geen moeilijke vragen aan kinderen, maar ook niet te makkelijke. Meestal weten ze zelf al meer over de oorlog dan je verwacht. Zeker als je kind ook klasgenootjes heeft die gevlucht zijn uit een oorlogsland. Probeer ook onderwerpen te bespreken die dichterbij staan bij het kind. Praten over honger is lastig, want kinderen kunnen zich niet goed voorstellen hoe het is om echt honger te hebben. Maar vertellen dat kinderen in de oorlog niet naar school konden en hun vriendjes niet konden zien, begrijpen ze veel beter.

Praat met opa en oma

De meeste opa’s en oma’s van nu hebben de oorlog niet meegemaakt, maar misschien hebben zij wel weer verhalen van hun ouders of iemand anders uit de familie. Doordat je kind dit bespreekt met zijn opa of oma, komt het onderwerp al dichterbij en is het makkelijker te begrijpen. Ook is het soms makkelijker om dit met iemand anders dan hun eigen ouders te bespreken.

Podcast Op houten banden

Deze podcast is voor kinderen vanaf ongeveer 10 jaar. Het verhaal in de podcast gaat over de bevrijding van Nederland in 1944-1945. De 15-jarige Leendert woont in Zeeland en maakt mee hoe Terneuzen in 1944 bevrijd wordt. Nu zal heel Nederland wel snel bevrijd zijn! Maar de bevrijding verloopt niet zo soepel als iedereen hoopt. De Duitse bezetter geeft de strijd niet zomaar op. Intussen krijgt Leendert een bijzondere opdracht. De geallieerden hebben ontdekt dat er een verrader in Groningen zit, die de plannen voor de bevrijding daar kan dwarsbomen. Leendert moet op de fiets naar Groningen, om de verzetsmensen daar te waarschuwen. Leendert gaat op weg. Maar hij weet nog niet wat hij allemaal tegen zal komen.
Beluister hier de podcast. Ook vind je hier een handleiding met meer achtergrondinformatie over de podcast.

Behandel het Denkboek

Het Denkboek is speciaal ontwikkeld door het Nationaal comité 4 en 5 mei. Dit boek kan gebruikt worden in de klas vanaf groep 7, maar ook heel goed thuis! Het staat vol met interessante en leuke opdrachten voor kinderen, zodat ze goed over vrijheid kunnen nadenken. Zo kun je testjes maken, wordt er met mooie tekeningen uitgelegd hoe de oorlog is verlopen en wordt er veel aandacht besteed aan herdenken en vrijheid. Nieuw in de editie van 2024 is onder andere een stripverhaal over het leven van Anton de Kom, een rubriek over voetbal tijdens de oorlog en verhalen van kinderen over de plekken waar zij herdenken. Het Denkboek kun je hier gratis downloaden.

Bron foto: Canadese legerwagen op de Zijlvest, 8 mei 1945, door Bosen, Franciscus Wilhelmus Josephus (Frans) (1891-1949), Noord-Hollands Archief, Kennemerland, NL-HlmNHA_54008056