Fantasie is je eigen verbeeldingsvermogen. Door te observeren, leren kinderen verbanden te leggen en daar (alleen of samen) verhalen mee te vormen. Alles wat de zintuigen waarnemen (beeld, geluid, geur, aanraking en smaak) draagt bij aan de fantasie.

Adwoah Chikido, pedagogisch medewerker bij Hero kindercentra, ziet de fantasie van kinderen dagelijks tot leven komen en doet graag mee met het spel van kinderen. “Vanaf ongeveer 2,5 jaar kunnen kinderen hun fantasie onder woorden brengen. Maar ook kinderen hebben zeker al vanaf 1,5 jaar een verbeeldingsvermogen. Denk maar eens aan het brommende geluid als een kind met een auto aan het spelen is, of de manier waarop kinderen hun omgeving heel aandachtig in zich opnemen.”

Waarom is fantasie zo belangrijk?

Natuurlijk is spelen voor kinderen vooral leuk, maar het is ook nog eens belangrijk voor hun ontwikkeling. “Fantasie uit zich bij jonge kinderen vaak in rollenspellen,” vertelt Adwoah. “Dan hebben ze bijvoorbeeld Frozen gezien, en doen ze net alsof zij Elsa, Anna en Olaf zijn.”

Van die rollenspellen leren kinderen heel veel. Ze leren samen spelen met andere kinderen of volwassenen. Dat zorgt er onder andere voor dat ze zich kunnen inleven in anderen. Ze kunnen op een veilige manier doen alsof, en leren zo in hun waarde te staan en hun grenzen op te zoeken. Het geeft zelfvertrouwen.

De fantasieën tot leven brengen leert een kind ook vindingrijk en nieuwsgierig te zijn. Wat is er nodig om het beeld in het hoofd van een kind tot leven te brengen?
Adwoah: “Het bereidt kinderen voor op het volwassen leven. Dan komen de vaardigheden die ze in kinderspel gebruiken van pas. Op het werk moeten we samenwerken, vindingrijk zijn en moeten we de ideeën in ons hoofd uit kunnen voeren. Hoe meer iemand daar als kind al mee heeft geoefend, hoe beter ze er als volwassene in zijn.”
 

Fantasie en creativiteit

Volgens Adwoah hangt creativiteit samen met fantasie. “Zonder fantasie is het moeilijk om creatief te zijn. Laatst kwam er een kindje naar me toe met een tekening die ze speciaal voor haar grootouders had gemaakt. Voor mij was het een simpel beeld van een huis. Voor het kind zat er een heel verhaal achter die tekening. Ze was in een kasteel in de bergen, daar woonde ze met papa en mama, en tijdens een wandeling kwam ze een mooie wolf tegen... Het is allemaal pure fantasie, die tot uiting kan komen in de vorm van een tekening.”

Hoe stimuleer je de fantasie van je kind?

Adwoah heeft haar antwoord meteen paraat: “Door mee te doen met hun spel! Dat voelt als volwassene misschien gek of raar, maar juist door mee te doen, bevorder je de fantasie van je kind. Kinderen voelen geen schaamte, en het leuke aan ouder zijn, is dat je dat ook niet hoeft te hebben. Je bent gewoon samen aan het spelen.”

Ook benadrukt Adwoah dat bepaalde activiteiten bijdragen aan de fantasie van een kind. Ze geeft enkele tips van wat ouders kunnen doen om de fantasie van kinderen te stimuleren:

• Bezoek het (kinder)theater. Het is heel iets anders dan een verhaal op de televisie zien, omdat mensen hier in het echt aan het ‘spelen’ zijn. Kinderen worden vaak betrokken  in het verhaal. Daar kunnen kinderen zich goed in inleven.
• Boekjes lezen. Samen, en als ze oud genoeg zijn alleen. Doordat kinderen geen beeld zien, moeten ze dit er zelf bij bedenken.
• Muziek luisteren of maken. Muziek spreekt weer een heel ander deel van het brein aan en vraagt om een ander soort creativiteit. Het maakt bijvoorbeeld sociaal, vergroot de fantasie en creativiteit, en stimuleert de taalontwikkeling.
• Tekenen. Tekenen is de beste manier voor kinderen om het plaatje in hun hoofd weer te geven. Laat hen er vervolgens het verhaal bij vertellen.
• Een film kijken. Het zal niemand verrassen dat kinderen met volledige aandacht naar een film kunnen kijken en het is ook nog eens een goede manier om hun fantasie aan te wakkeren.

Fantasie zorgt voor verhalen in je hoofd – dus hoe meer verhalen een kind hoort en ziet, hoe beter die fantasie ontwikkeld wordt.

Voor een groot deel gaat de ontwikkeling van fantasie vanzelf – ons brein kan niet anders dan observeren en verbanden leggen. Maar door je kind aan te moedigen en ze te helpen hun fantasie actief in te zetten, hebben ze nog meer handvatten om gelukkig te worden in hun volwassen leven.