Of het nu nieuwe ‘Harry Potter’-teksten zijn die door een robot worden gegeneerd of het verhaal dat Ronald Giphart in 2017 samen met een computer schreef. Met computers die literaire teksten of nieuwsberichten schrijven, wordt al volop geëxperimenteerd.
Robots en algoritmes zijn al gebruikt om nieuwsberichten te genereren. De Amerikaanse krant Los Angeles Times heeft bijvoorbeeld tests gedaan met het schrijven van automatisch gegenereerde verhalen over bijvoorbeeld aardbevingen. Er zijn ook literaire schrijvers die de mogelijkheden van kunstmatige intelligentie of artificial intelligence (AI) onderzoeken.

Schrijfrobot

In 2017 verscheen tijdens Nederland Leest bijvoorbeeld een heruitgave van het boek Ik, robot van Isaac Asimov. Het laatste hoofdstuk van dit boek was een coproductie van Ronald Giphart en de literaire robot ‘Asibot’. Asibot is een tekstverwerkingsprogramma dat is gevoed met 10.000 literaire teksten, waaronder detectives en sciencefiction. De geavanceerde schrijfrobot werd ontwikkeld door onderzoekers van het Meertens Instituut en de Universiteit van Antwerpen.
Hoewel de samenwerking zinnen opleverde als “Het voelt plotseling alsof ik een verschrikkelijk grote leugen ben. Wat moet ik?” bleef het schrijftalent van de robot beperkt tot zinnen en alinea’s. Een compleet verhaal schrijven bleek nog te hoog gegrepen. Maar wie weet, is ook dat over een tijdje mogelijk.

Nagebootste intelligentie

Is boeken schrijven nog wel leuk als er geen mens aan te pas komt? Of wordt het schrijfproces er juist creatiever van? Volgens liefhebbers van AI kunnen de systemen die bestaan om automatisch teksten te genereren schrijvers juist helpen om hun creativiteit op een andere manier te uiten. De robot kan bijvoorbeeld ondersteunen door synoniemen aan te dragen of je een zetje geven om door te kunnen met je verhaal.
Als een robot aan het schrijven slaat, is en blijft het – tot nu toe – kunstmatige intelligentie. Oftewel, nagebootste menselijke intelligentie. Zeer slimme computers kunnen op basis van taal- en grammaticaregels een heel eind komen met het formuleren van zinnen. De grote uitdaging is echter om samenhang aan te brengen, spanning op te bouwen en emotie over te brengen. Juist…. Dé ingrediënten van een goed verhaal!

Humor

Vooralsnog is de mens nog hard nodig bij het schrijfproces. Of het nu gaat om het creëren van het algoritme, het schrijven van het bronmateriaal of het directer sturen van de keuzes van de computer. Je kunt je bijna niet voorstellen dat een robot de droge humor van het karakter van Ron Wemel zou hebben verzonnen, toch? Een computer kan je helpen om inspiratie op te doen en een verrassende invalshoek te bedenken, maar het echte schrijfwerk, daar ben je uiteindelijk zelf op aangewezen.
Dus op de vraag ‘Kan een computer de nieuwe Harry Potter schrijven?’ is het antwoord nu nog: nee. Een robot kan een heel eind komen, maar een mens zal altijd moeten aansturen, meedenken en emoties moeten toevoegen. Met deze tekst geef ik – als schrijver van vlees en bloed – kraak en smaak aan het verhaal. En daar kan een computer vooralsnog niet aan tippen…