Mythen ontstonden uit een behoefte aan verklaring van dingen in het leven. Wat niet rationeel verklaarbaar was, werd toegewezen aan goddelijke krachten. “Mythen en sagen zijn nog steeds overal in ons leven terug te vinden”, vertelt prof. dr. David Rijser. Rijser is bijzonder hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen en werkt als universitair docent aan de Universiteit van Amsterdam, waar hij lesgeeft in klassieke talen.

Was je altijd al geïnteresseerd in de oudheid en mythen?

“Ik ben er wel mee opgegroeid, mijn vader was namelijk ook classicus en vertelde vroeger veel verhalen over de oudheid. Het zat er al wel een beetje in dus. Maar mijn echte interesse kwam eigenlijk pas op de middelbare school. Toen kwam ik in aanraking met teksten van de Griekse dichter Homerus; ik werd meteen door zijn verhalen gegrepen. Alles is zo mooi opgeschreven!”

Waarom is het goed voor de ontwikkeling van kinderen om mythen en sages te lezen of te horen?

“Het is niet alleen belangrijk voor kinderen, maar ook voor volwassenen. Op de eerste plaats natuurlijk omdat deze eeuwenoude verhalen fascinerend en magisch mooi zijn. Het is toch puur genieten om deze verhalen te lezen en je te verplaatsen in de karakters? Maar daarnaast helpen mythen ook om het leven begrijpelijk te maken en dingen te verklaren en uit te leggen. En dat is voor een belangrijke basis voor kinderen. Waarom zijn bepaalde rituelen zoals ze zijn? Waarom is de identiteit van een gemeenschap zoals deze is? Mythen zijn door de hele geschiedenis telkens weer gebruikt. Of het nu de verhalen van de Grieken, Romeinen, Joden of Christenen zijn. Door deze mythen te vertellen, kun je ervoor zorgen dat iemand leert om liefde voor verhalen te ontwikkelen. Wat mij betreft zijn mythen een belangrijk instrument om te ontrafelen wat mensen drijft. Er zitten bepaalde oerwijsheden en dilemma’s in waar we nog steeds van kunnen leren.”

Waar kun je mythen en sagen allemaal tegenkomen in het dagelijks leven?

“In alle antropologische studies, de wetenschap die de mens fysiek en cultureel bestudeert, staan mythen centraal. Niet alleen zijn mythen de basis voor kunstwerken, maar ook voor muziek en literatuur. Het helpt ons om ons gedachtengoed vorm te geven. Door de klassieke verhalen krijg je tools om bepaalde culturen te duiden. Zodat je in het Rijksmuseum schilderijen beter begrijpt, of bepaalde boeken, zoals in die van Harry Mulisch of Ilja Leonard Pfeijffer. In bijna alle boeken kun je wijze lessen halen die voortkomen uit mythen en sagen.”

Heb je nog tips voor leuke navertellingen van mythen voor kinderen?

“Mijn vader las altijd het verhaal van Homerus aan mij voor, en dat hebben wij vervolgens weer bij onze dochter gedaan. Een andere goede tip is het de navertelling van Oedipus of het boek Mythos van Stephen Fry. Mijn tip voor ouders is: lees het verhaal eerst zelf en vertel het daarna, in je eigen woorden, aan je kinderen.”